Plakaty i afisze przez wieki pełniły w Polsce jedynie funkcję informacyjną. Zmieniło się to dzięki twórcom, których obecnie nazywamy mistrzami Polskiej Szkoły Plakatu. Nadali oni afiszom całkowicie nowy wymiar i jakość. Sprawili, że plakaty stały się prawdziwymi dziełami sztuki. Co warto wiedzieć o Polskiej Szkole Plakatu? Czego możemy uczyć się od rodzimych mistrzów grafiki? Sprawdzamy!

Jak powstała Polska Szkoła Plakatu?

Pierwsza wizja Polskiej Szkoły Plakatu powstała około roku 1945. W łódzkiej kawiarni Fraszka, zlokalizowanej przy ul. Piotrkowskiej 96, podczas jednego z regularnych spotkań lokalnych artystów, narodził się pomysł, by z afiszów filmowych i teatralnych, uczynić sztukę.

Łódzcy artyści zaproponowali, by projektowaniem plakatów zajęli się dyplomowani graficy i profesjonalni, uznani plastycy. Pierwsze afisze, zgodnie z nowoprzyjętymi założeniami, stworzyli Eryk Lipiński i Henryk Tomaszewski. To właśnie oni uznawani są dzisiaj za ojców założycieli Polskiej Szkoły Plakatu.

Za okres twórczości i rozwoju Polskiej Szkoły Plakatu uznaje się lata 50., 60. i 70. 

Skąd ten pomysł?

Twórcy PSP dostrzegli potencjał, jaki tkwi w plakatach i afiszach informacyjnych. Zauważyli, że ich przekaz może dotrzeć do szerokiego grona odbiorców, niosąc za sobą wartościową treść, emocje i wrażenia estetyczne.

Jak twierdził sam Henryk Tomaszewski: „salonem plakatu jest ulica”. Z jednej strony otwiera to przed nim dostęp do ogromnej widowni. Z drugiej – wymusza określony styl. Założyciel Polskiej Szkoły Plakatu twierdził, że afisz musi rzucać się w oczy, wyróżniać. Musi wzbudzać ciekawość, intrygować, oburzać a nawet zniesmaczać – nie może pozostawać obojętny w odbiorze.

Co wyróżniało Polską Szkołę Plakatu?

Artyści, którzy tworzyli w ramach Polskiej Szkoły Plakatu, reprezentowali różnorodne style. Nie sposób znaleźć pomiędzy nimi wspólnych cech – to zróżnicowanie stylistyczne pozostaje najbardziej charakterystycznym elementem, łączącym twórców plakatów.

Jeden z najbardziej uznanych artystów Polskiej Szkoły Plakatu jest Jan Młodożeniec, który stworzył ponad 400 afiszów teatralnych i filmowych. Do jego najbardziej rozpoznawalnych dzieł należą plakaty do „Dawno temu w Ameryce”, „Ojca chrzestnego” czy „Wielkiego Gatsby’ego”.

Styl Młodożeńca charakteryzują prymitywne rysunki i grube, czarne kontury. Jego estetyce przewodzi filozofia krzyku: plakat ma być zauważalny, a nie klasycznie piękny.

Plakaty Młodożeńca znacznie różnią się od prac założyciela PSP – Henryka Tomaszewskiego. Artysta ten wielokrotnie nawiązywał do komiksu, nie stronił również od technik malarskich czy kolażu. Do jego najbardziej uznanych plakatów zaliczyć można „Niepotrzebni muszą odejść”, „Ditty” czy „Obywatela Kane’a”.

Sztuka polskiego plakatu nieco podupadła w latach 80., na kilka dekad odchodząc w cień. Aktualnie możemy obserwować powrót zainteresowania tą sztuką wyrazu. Młodzi graficy i plastycy coraz chętniej nawiązują do dorobku mistrzów Polskiej Szkoły Plakatu. Monika Starowicz, Sebastian Kubica czy Stefan Lechwar to nazwiska, które warto zapamiętać. Być może to właśnie Ci graficy budują nową tradycję polskiego plakatu?